26 czerwca 2024 – Relacja z warszawskiej promocji „ZDANIA” 2/2024 z udziałem Prof. Andrzeja Werblana – bohatera rozmowy „Troje na Jednego” w numerze

W środę 26 czerwca b.r. w Klubie Księgarza odbyła się warszawska promocja ZDANIA 2/2024, w której wziął udział Prof. Andrzej Werblan – bohater rozmowy „Troje na Jednego” w numerze.

Spotkanie otworzył prof. Krzysztof Szamałek, przewodniczący warszawskiej Filii „Kuźnicy”, który następnie przekazał prowadzenie wieczoru dr. Pawłowi Sękowskiemu, redaktorowi naczelnemu „Zdania” i prezesowi „Kuźnicy”.

Naczelny „Zdania” skrótowo omówił zawartość najnowszego numeru „Zdania” i zachęcał do zakupu w Empikach lub w internetowym Sklepie Tygodnika Przegląd. Numer można było również zakupić w cenie promocyjnej na miejscu.

Następnie odbyła się druga część wieczoru, na którą czekały licznie zgromadzone osoby na sali: rozmowa z Prof. Andrzejem Werblanem – bohaterem wywiadu „Troje na Jednego” w numerze. Pierwsze pytanie zadał P. Sękowski: o ocenę postaci Wojciecha Jaruzelskiego (jako że kilkugodzinna rozmowa do „Zdania” 2/2024 została zakończona na wydarzeniach Sierpnia 1980 r., z powodu konieczności nieprzemęczenia Rozmówcy, który w październiku b.r. będzie świętować setne urodziny!). Drugie pytanie zadała członkini redakcji „Zdania” i również uczestniczka rozmowy „Troje na Jednego” z prof. Werblanem – dr Dominika Rafalska: o to, czy Andrzej Werblan żałował kiedyś lub dzisiaj żałuje swoich ideowych wyborów.

Prof. Werblan w odpowiedzi na oba pytania uraczył słuchaczki i słuchaczy prawdziwymi mini-wykładami.

W odpowiedzi na pierwsze pytanie, A. Werblan stwierdził, że Wojciech Jaruzelski nie był ideologiem czy też wyznawcą marksizmu-leninizmu, lecz był przede wszystkim państwowcem. Chociaż Jaruzelski przejmował władzę niejako wbrew Władysławowi Gomułce i Edwardowi Gierkowi, to zachował najważniejsze elementy polityki obu tych przywódców. Dłuższy czas Prof. Werblan poświęcił na wspomnienia swoich kontaktów osobistych i rozmów z W. Jaruzelskim oraz na ocenę decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego. Zdaniem A. Werblana, Jaruzelski przyjął na siebie zadanie „nie dopuścić do interwencji radzieckiej, a jednocześnie uspokoić nastroje” i w zasadzie to zadanie pomyślnie zrealizował. Generał chciał wprowadzić stan wojenny bez ofiar, co mu się prawie udało. Andrzej Werblan stwierdził, że wprowadzając stan wojenny, „Jaruzelski zdał egzamin na męża stanu”, ratując Polskę przed interwencją radziecką.

W odpowiedzi na drugie pytanie, A. Werblan powiedział najpierw, że wielu poszczególnych decyzji i zdarzeń post factum żałował, ale zasadniczych wyborów ideowych nigdy nie żałował. Następnie szczegółowo omówił kolejne wybory ideowe w swoim życiu: wstąpienie do Armii Berlinga, wstąpienie do PPS, poparcie kursu na jak najszybsze zjednoczenie PPR i PPS (które uzasadniał staraniem o uniknięcie totalnego „pogromu PPS” w toku dłuższego procesu zjednoczeniowego), poparcie dla polskiej „małej destalinizacji” w 1956 r. i już nieco wcześniej, wreszcie wybór ideowy w 1980 r. po stronie Polski Ludowej, ale z poparciem dla liberalnego stanowiska wobec inicjatywy tzw. struktur poziomych oraz dla „porozumienia struktur uczelnianych i fabrycznych w kierunku wyjścia z kryzysu” (w okresie tzw. karnawału „Solidarności”). Za ostatni ważny wybór w swojej karierze politycznej Andrzej Werblan uznał decyzję o wycofaniu się z życia politycznego w grudniu 1980 r., na Plenum KC PZPR.

W podsumowaniu swojej wypowiedzi Prof. Werblan stwierdził, że Polska Rzeczpospolita Ludowa była „dobrą osłoną dla narodu polskiego na okres przejściowy zimnej wojny”.

Wszyscy zebrani byli pod wrażeniem jasnego i klarownego wywodu, głębi analizy, łączącej perspektywy aktora najważniejszych wydarzeń i badacza oraz pięknego języka, które cechowały wypowiedzi – kończącego w tym roku 100 lat – prof. Andrzeja Werblana!

Zapraszamy do obejrzenia krótkiej fotorelacji z wydarzenia:

(Fot. W. J. Szulecki)

(Fot. W. J. Szulecki)

(Fot. W. J. Szulecki)

(Fot. W. J. Szulecki)