Sprawozdanie Rady „Kuźnicy” i Prezesa Pawła Sękowskiego za kadencję I 2018 – X 2021

Paweł Sękowski

Sprawozdanie Rady „Kuźnicy”

za okres kadencji 2018–2021

na Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia „Kuźnicy” w dn. 23.10.2021 r.

            Lata 2018–2021 były czasem charakteryzującym się zmiennością w zakresie poparcia społecznego i koniunktury dla lewicy w Polsce. Niewątpliwie pozytywnym akcentem był powrót lewicy do parlamentu RP po wyborach w październiku 2019 r., na dodatek lewicy zjednoczonej – w postaci wspólnego komitetu wyborczego dla Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Wiosny, Lewicy Razem, a także Polskiej Partii Socjalistycznej. Zjednoczenie ugrupowań lewicowych zawsze leżało „Kuźnicy” na sercu, nawet wtedy, gdy taka postawa nie zawsze znajdowała pełne zrozumienie w kierownictwie poszczególnych lewicowych ugrupowań. Lokal Stowarzyszenia był w 2019 r. siedzibą małopolskiego sztabu wyborczego lewicy. Do Sejmu dostało się dwoje posłów z okręgu krakowskiego – Daria Gosek-Popiołek i Maciej Gdula. Obydwoje niedługo potem włączyli się w prace naszego stowarzyszenia. Niewątpliwie dobrą z punktu widzenia lewicy koniunkturę stworzyły ubiegłoroczne protesty kobiet, po wątpliwym wyroku Trybunału Konstytucyjnego Julii Przyłębskiej w sprawie przesłanek do przerwania ciąży. Oczywiście był to skutek uboczny sytuacji obiektywnie, w skali ogólnospołecznej, złej i budzącej nasz głęboki sprzeciw. W opublikowanym w lutym b.r. badaniu CBOS 40 % młodych Polek i 22 % młodych Polaków – ogółem około 30 % młodych w wieku 18–24 lata – zadeklarowało identyfikację z poglądami lewicowymi i był to wynik rekordowy w całej historii III RP, niemal dwukrotnie wyższy niż w badaniu przeprowadzonym rok wcześniej. Po raz pierwszy od niemal dwóch dekad odsetek młodych identyfikujących się z poglądami lewicowymi przewyższył odsetek młodych o poglądach prawicowych. Niestety tej koniunktury nie udało się do końca wykorzystać, a na niekorzyść lewicy działały przede wszystkim przedostające się do opinii publicznej informacje o głębokich wewnętrznych podziałach w łonie SLD, a także nie zawsze czytelna dla wyborczyń i wyborców lewicowych postawa lewicy wobec rządu Prawa i Sprawiedliwości, a zatem także – z drugiej strony rzecz ujmując – postawa lewicy wobec koncepcji konsolidacji opozycji demokratycznej przeciwko tym rządom.

            „Kuźnica” przez cały okres sprawozdawczy niezmiennie rozwijała swoją działalność, mimo obiektywnie utrudniających aktywność okoliczności, przede wszystkim pandemii COVID-19, która trwa od marca 2020 r. Udało nam się zwiększyć liczbę członkiń i członków, sympatyczek i sympatyków, poszerzając się zwłaszcza na młodych  i na nową problematykę spotkań, dotąd mniej obecną w „Kuźnicy”, jak klimat, prawa kobiet czy prawa osób LGBT+. Jednocześnie cały czas kontynuowaliśmy spotkania o tradycyjnej Kuźniczańskiej problematyce, w tym historycznej, ekonomicznej, oświatowej i z zakresu stosunków Państwo – Kościół.

            Kierująca pracami Stowarzyszenia Rada spotkała się w trakcie kadencji 21 razy, w tym 5 razy w trybie hybrydowym, tzn. częściowo stacjonarnie i częściowo zdalnie, za pośrednictwem platformy internetowej Zoom oraz 1 raz w formie wyłącznie zdalnej.

Na pierwszym posiedzeniu Rady, w styczniu 2018 r., ukonstytuowało się jej Prezydium w składzie: wiceprezesi: Halina Krywak, Filip Ratkowski, Antoni Rączka i Rafał Skąpski, sekretarz: Ewa Wasil i skarbnik: Halina Krywak. Skład Prezydium nie uległ zmianie do końca kadencji. Dziękuję członkiniom i członkom Prezydium, którzy bez wyjątku prowadzili przez cały okres 2018–2021 ożywioną aktywność w Stowarzyszeniu.

Udało się nam w minionej kadencji pozyskać nowy lokal dla „Kuźnicy”, dzięki czemu od grudnia 2018 r. siedziba Stowarzyszenia znajduje się tu, gdzie dzisiaj odbywa się walne zebranie członków, przy Al. Słowackiego 44. Zmiana lokalu przyczyniła się do poprawy sytuacji finansowej Stowarzyszenia oraz zwiększenia komfortu funkcjonowania „Kuźnicy” i jej biura. Do stabilizacji sytuacji finansowej „Kuźnicy” przyczyniło się także dwukrotne pozyskanie – w 2018 r. oraz w 2021 r. – wsparcia finansowego od Fundacji Amicus Europae Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. Chcę podziękować Prezydentowi Aleksandrowi Kwaśniewskiemu za jego konsekwentną życzliwość dla „Kuźnicy”, jak również dyrektorowi zarządzającemu Fundacji Amicus Europae Ireneuszowi Bilowi. Organizację większych wydarzeń „Kuźnicy” przez cały okres kadencji wspierała regularnie Fundacja im. Róży Luksemburg – Przedstawicielstwo w Polsce, co było możliwe dzięki sympatii dla naszego środowiska wyrażanej przez dyrektora Przedstawicielstwa Fundacji w Polsce Holgera Politta oraz przez Krzysztofa Kwatra z polskiej filii Fundacji. Stabilną sytuację finansową naszego czasopisma „Zdanie” zawdzięczamy z kolei przede wszystkim przychylności Miasta Krakowa i prezydenta Jacka Majchrowskiego. Wszystkim wymienionym w imieniu Rady i wszystkich Kuźniczanek i Kuźniczan składam podziękowania.

W okresie sprawozdawczym Rada „Kuźnicy” przyjęła następujące stanowiska:

– we wrześniu 2018 r.  ws. wyborów samorządowych (z poparciem dla kandydatur Jacka Majchrowskiego w staraniach o reelekcję na urząd Prezydenta Miasta Krakowa oraz Rafała Skąpskiego w staraniach o wybór na urząd Prezydenta Nowego Sącza, a także z poparciem dla członkiń i członków „Kuźnicy” kandydujących do małopolskiego sejmiku wojewódzkiego, rady miasta Krakowa i rady miasta Sosnowca),

– w styczniu 2019 r. – ws. protestu nauczycieli (z poparciem protestu),

– w styczniu 2019 r. – w związku z zamordowaniem prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza (przeciw mowie nienawiści i animowanej przez rząd Prawa i Sprawiedliwości eskalacji złych emocji w polskim życiu publicznym),

– w lipcu 2019 r. ws. porozumienia partii lewicowych przed wyborami parlamentarnymi (z poparciem dla porozumienia SLD, Wiosny, Lewicy Razem i PPS),

– we wrześniu 2019 r. ws. wyborów parlamentarnych 2019 roku (z poparciem dla członkiń i członków „Kuźnicy” kandydujących do Sejmu RP w Małopolsce i z poparciem w wyborach dla Komitetu Wyborczego SLD, jednoczącego SLD, Wiosnę, Lewicę Razem i PPS; w tym samym stanowisku Rada „Kuźnicy” poinformowała o uzyskaniu rekomendacji lewicy dla kandydatur do Senatu RP prezesa Pawła Sękowskiego w Krakowa i wiceprezesa Rafała Skąpskiego w Nowym Sączu – wobec tzw. paktu senackiego całej opozycji demokratycznej kandydatury te nie zostały jednak podjęte przez wspólny blok opozycyjny).

Ponadto w okresie pandemicznym dwa stanowiska wydało Prezydium Rady „Kuźnicy”:

– w czerwcu 2020 r. ws. wyborów Prezydenta RP w 2020 r. (z wezwaniem do głosowanie w I turze wyborów na kandydata reprezentującego wartości lewicowe oraz w II turze na kontrkandydata urzędującego prezydenta, czyli na przedstawiciela opozycji demokratycznej),

– w październiku 2020 r. ws. protestów kobiet po wyroku Trybunału Konstytucyjnego Julii Przyłębskiej (z poparciem protestów i krytyką bezprawnego wyroku).

Rada „Kuźnicy” podjęła w okresie sprawozdawczym uchwały o przyznaniu naszej honorowej nagrody – Kowadła Kuźnicy: Oldze Tokarczuk (jeszcze przed nagrodą Bookera i Literacką Nagrodą Nobla!), Andrzejowi Sewerynowi, Grzegorzowi Kołodce, Lechowi Michałowi Rościszewskiemu, Joachimowi Russkowi i Centrum Kultury Żydowskiej, Międzynarodowym Targom Sztuki Ludowej i Józefowi Spiszakowi, Janowi Woleńskiemu oraz Januszowi Gajosowi. Uroczystości wręczenia Kowadła Kuźnicy odbywały się w Krakowie: w siedzibie Stowarzyszenia (Kowadła Grzegorza Kołodki i Jana Woleńskiego), w Krakowskim Teatrze Scena Stu (Kowadła Andrzeja Seweryna i Janusza Gajosa), w JCC Kraków (Kowadło Lecha Michała Rościszewskiego) i na Rynku Głównym (Kowadło dla Międzynarodowych Targów Sztuki Ludowej i Józefa Spiszaka). W okresie sprawozdawczym nie doszło jeszcze do organizacji uroczystości wręczenia Kowadeł Oldze Tokarczuk oraz Joachimowi Russkowi i Centrum Kultury Żydowskiej w Krakowie. Rada „Kuźnicy” mijającej kadencji wyraża nadzieję, że uda się te uchwały doprowadzić do realizacji w trakcie zbliżającej się, nowej kadencji Rady.

Ponadto dwie uchwały Rada „Kuźnicy” podjęła w przedmiocie zmiany terminu walnego zebrania członków „Kuźnicy”: w grudniu 2020 r. ze względu na sytuację pandemiczną (tak, aby walne zebranie odbyło się w 2021 r., w terminie umożliwiającym odbycie walnego zebrania w trybie stacjonarnym) oraz we wrześniu 2021 r. ze względu na kolizję pierwotnie ustalonego terminu walnego zebrania członków „Kuźnicy” z Kongresem Zjednoczeniowym Nowej Lewicy (nastąpiło ostateczne ustalenie terminu walnego zebrania na dzień dzisiejszy, tj. 23 października 2021 r.).

Stowarzyszenie „Kuźnica” w okresie sprawozdawczym podejmowało następujące formy działania:

1. Spotkania tematyczne oraz spotkania z zaproszonymi osobistościami życia publicznego w Polsce (Barbara Nowacka, Adrian Zandberg, Rafał Woś, prezydent Krakowa Jacek Majchrowski, Zuzanna Papazoski i Anna Makówka-Kwapisiewicz – przedstawicielki National Democratic Institute w Polsce, premier Marek Belka, prezes ZNP Sławomir Broniarz, Michał Bohun, rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar, Maciej Gdula, dyrektor Przedstawicielstwa Fundacji im. Róży Luksemburg w Polsce Holger Politt, Audrey Kichelewski – wspólnie z Instytutem Historii UJ, Instytutem Francuskim w Polsce – Oddziałem w Krakowie i Towarzystwem Społeczno-Kulturalnym Żydów w Polsce – Odziałem w Krakowie, redaktor naczelny „Trybuny” Piotr Gadzinowski, Marcin Galent, Łukasz Tomasz Sroka, Piotr Niemczyk, Adam Traczyk, Beata Kowalska)
2. Dyskusje i debaty:

– „Co dalej z lewicą?”, wraz z Centrum im. Daszyńskiego w Krakowie, z udziałem Magdaleny Mikołajczyk i Leszka Kraszyny (prowadzenie: Adam Jaśkow),

– sesja „Kuźnicy” i Towarzystwa Kultury Świeckiej w Krakowie pt. „Kler w Polsce”, z udziałem Danuty Waniek, Pawła Boreckiego i Wojciecha Rzehaka (prowadzenie: Paweł Sękowski),

– debata kandydatów do Sejmu RP przed wyborami w 2019 r., z udziałem Macieja Gduli, Darii Gosek-Popiołek i Ryszarda Śmiałka (prowadzenie: Paweł Sękowski),

– dyskusja nt. tzw. ustawy dezubekizacyjnej, z udziałem Andrzeja Rozenka i Marka Trzybińskiego (prowadzenie: Filip Ratkowski),

– dyskusja o protestach kobiet po wyroku Trybunału Konstytucyjnego Julii Przyłębskiej z października 2020 r., z udziałem Elżbiety Bińczyckiej i Magdaleny Dropek (prowadzenie: Paweł Sękowski),

– dyskusja o sytuacji kobiet w Polsce i o historii walki o ich prawa, z udziałem Danuty Waniek i Iwony Demko (prowadzenie: Paweł Sękowski),

– dyskusja o edukacji klimatycznej, jej braku i potrzebie jej wdrożenia w Polsce, z udziałem Darii Gosek-Popiołek, Ewy Całus i Dominika Madeja (prowadzenie: Paweł Sękowski).

3. Sesje majowe „Kuźnicy” i inne większe wydarzenia:

– sesja majowa „Kuźnicy” w 2018 r.: „Czym była Polska Ludowa i co z niej zostało?” w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, z udziałem Hieronima Kubiaka, Zbigniewa Siemiątkowskiego, Mariana Stępnia, Jana Woleńskiego, Tadeusza Iwińskiego, Bronisława Łagowskiego i Andrzeja Kurza;

– sesja majowa „Kuźnicy” w 2019 r.: „70-lecie Nowej Huty”, współorganizowana z Miastem Kraków w Nowohuckim Centrum Kultury, z udziałem Ireny Paczyńskiej, Sławomira Pietrzyka, Jerzego Fedorowicza, Bernadety Stano i Małgorzaty Szymczyk-Karnasiewicz;

– konferencja „Marzec’68 pięćdziesiąt lat później” w marcu 2018 r., współorganizowana z Centrum Kultury Żydowskiej w Krakowie, z udziałem Romana Markowicza (recital fortepianowy), Barbary Toruńczyk, Jana Lityńskiego, Seweryna Blumsztajna i Andrzeja Friszke (dyskusja prowadzona przez Joachima Russka i Pawła Sękowskiego), Mieczysława Czumy, Wacława Kaczmarczyka, Hieronima Kubiaka i Józefa Michalskiego (prowadzenie: Andrzej Kurz), Michała Sobelmana (prowadzenie: Michał Zajda);

– jubileusz 70-lecia udziału Andrzeja Kurza w życiu publicznym Krakowa w kwietniu 2019 r. w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa.

• Promocje książek i dyskusje wokół książek:

Mariana Stępnia (trzykrotnie), Joanny Rawik, Joanny Tokarskiej-Bakir (wspólnie z TSKŻ – Oddziałem w Krakowie), Ryszarda Stemplowskiego, Czesława Brzozy, Andrzeja Romanowskiego, Andrzeja Friszke, Jana Stefana Gawlika, wokół „Listów do siostry” i „Dziennika” Zofii Moraczewskiej z udziałem Janusza Mierzwy, Joanny Dufrat i Piotra Cichorackiego (wspólnie z Instytutem Historii UJ), wokół książki Naomi Klein „Nie to za mało” z udziałem Darii Gosek-Popiołek, Marii Kobielskiej, Bartosza Rydlińskiego i Pawła Sękowskiego (wspólnie z Centrum im. Daszyńskiego i Wydawnictwem Muza S.A.).

•  Wieczory wspomnieniowe, poświęcone pamięci zmarłych: Marka Waldenberga, Jana Nowaka i Jerzego Aleksandrowicza.

• Obchody Święta Pracy (corocznie), w tym w 2019 r. z wydarzeniem towarzyszącym w „Kuźnicy” – koncertem Krakowskiego Chóru Rewolucyjnego. Obchody rocznicy wyzwolenia Krakowa spod okupacji hitlerowskiej na Cmentarzu Rakowickim. Obchody rocznicy powołania Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej pod Pomnikiem Czynu Zbrojnego Proletariatu Krakowa. Spotkania świąteczne i noworoczne w 2018 r. i w 2019 r. Promocje kolejnych numerów „Zdania” oraz III tomu rozmów „Trzech na Jednego” pod redakcją Edwarda Chudzińskiego. Koncert Barbary Leśniak na Dzień Kobiet w 2019 r. i spotkanie na Dzień Kobiet w 2020 r.

Nową formą aktywności „Kuźnicy” stało się w minionej kadencji współdziałanie z frontem organizacji społecznych i demokratycznych ugrupowań politycznych w rozmaitych inicjatywach, przeciwstawiających się praktykom rządów Prawa i Sprawiedliwości oraz narastającym tendencjom nacjonalistycznym i trendom sprzyjającym faszyzacji życia społecznego w Polsce. Należy w tym kontekście wymienić:

– przystąpienie „Kuźnicy” do Deklaracji Krakowskiej w styczniu 2018 r., konstytuującej wspomnianą koalicję oraz współorganizację wydarzeń:

– demonstracji przeciw rasizmowi i ksenofobii w marcu 2018 r.,

– Krakowskiego Święta Europy w maju 2018 r.,

– „Strefy Wolności”, czyli rocznicy wyborów do Sejmu kontraktowego w czerwcu 2018,

– marszów antyfaszystowskich w rocznicę zabójstwa prezydenta Gabriela Narutowicza w 2018 r. i w 2019 r.,

– protestu w obronie wolności mediów, przeciw projektowi tzw. składki reklamowej na media prywatne w lutym 2021 r.,

– protestu przeciwko ideologizacji edukacji i nauki przez rząd PiS w czerwcu 2021 r.,

– dwóch protestów przeciwko projektowi tzw. lex anty-TVN w sierpniu i we wrześniu 2021 r.,

– manifestacji w obronie obecności Polski w Unii Europejskiej po bezprawnym wyroku Trybunału Konstytucyjnego Julii Przyłębskiej ws. rzekomej kolizji prawa polskiego i prawa unijnego w październiku 2021 r.,

– wreszcie podpisanie przez „Kuźnicę” oświadczenia organizacji społecznych ws. planów wrogiego przejęcia urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich przez większość parlamentarną PiS (z kwietnia 2021 r.).

Innowacją, wymuszoną przez sytuację pandemiczną, ale wartą kontynuacji również po pandemii, jest w działalności „Kuźnicy” organizacja spotkań hybrydowych i spotkań zdalnych od września 2020 r. Udało się nam znaleźć w ten sposób drogę do powrotu „Kuźnicy” do aktywności po kilku miesiącach braku spotkań z powodu pandemii COVID-19, między marcem a wrześniem 2020 r. Nagrania ze spotkań zdalnych i hybrydowych „Kuźnicy” są dostępne na stronie internetowej „Kuźnicy”.

W okresie sprawozdawczym poprawie uległo funkcjonowanie strony internetowej „Kuźnicy” i profilu Facebook Stowarzyszenia. Oba te źródła informacji o „Kuźnicy” są na bieżąco aktualizowane.

Ponadto prezes Stowarzyszenia wziął udział w III Kongresie Lewicy, zorganizowanym w Warszawie przez Forum Postępu w kwietniu 2018 r. oraz w konferencji pt. „Za zjednoczoną Europą Socjalną”, zorganizowaną w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie przez Fundację Europejskich Studiów Progresywnych i Grupę Socjalistów i Demokratów w Parlamencie Europejskim. W tygodniku „Przegląd” w marcu 2018 r. opublikowany został wywiad Tomasza Borejzy z Prezesem Stowarzyszenia, na okoliczność objęci funkcji przez nowego prezesa. Wywiad zatytułowany został: „Lewica musi myśleć”. W okresie sprawozdawczym dalszemu zacieśnieniu uległa współpraca i wzajemna przyjaźń „Kuźnicy” i środowiska Redakcji „Przeglądu”, która oczywiście rozpoczęła się wcześniej. Szczególnie bliskie relacje Prezes i Rada utrzymywali z redaktorem naczelnym „Przeglądu” Jerzym Domańskim oraz redaktorami Pawłem Dybiczem i Robertem Walenciakiem.

Należy wreszcie nadmienić, że „Kuźnica” otrzymała w okresie sprawozdawczym Nagrodę Samorządowa im. Norberta Barlickiego za 2018 r. w kategorii organizacji pozarządowych, przyznawaną przez Stowarzyszenie Rzeczpospolita Obywatelska.

W okresie sprawozdawczym aktywną działalność przejawiała Filia „Kuźnicy” w Nowym Sączu, kierowana przez wiceprezesa Stowarzyszenia Antoniego Rączkę, którego w ostatnim czasie wspomagał wiceprezes Rafał Skąpski. Dziękuję Antoniemu Rączce za jego wieloletnią pracę na rzecz „Kuźnicy”, a zwłaszcza jej filii w Nowym Sączu. Niestety wygasła w okresie sprawozdawczym aktywność filii w Tarnowie i Sosnowcu – ich reaktywacja pozostaje zadaniem dla Rady kolejnej kadencji, tak samo jak pobudzenie aktywności filii w Warszawie i rozszerzenie przejawów jej działalności poza wyłącznie spotkania promocyjne „Zdania” i uroczystości wręczenia Kowadła Kuźnicy, organizowane w Klubie Księgarza w Warszawie. Jesteśmy przy tym bardzo wdzięczni Janowi Rodzeniowi i kierowanemu przez niego Klubowi Księgarza za gościnę i pełną życzliwość dla naszego Stowarzyszenia. Po pewnych perturbacjach udało się powołać w ostatnich dniach – 20 października b.r. – Filię „Kuźnicy” w Zamościu, której przewodniczącym został Jarosław Ważny, a sekretarzem Marek Palonka.

            Z czterech celów postawionych przeze mnie – przed samym sobą i Radą – na początku kadencji w 2018 r., udało mi się zrealizować trzy: skuteczne przeprowadzenie projektu zmiany siedziby Stowarzyszenia, ustabilizowanie sytuacji finansowej i znalezienie nowych źródeł finansowania dla działalności Stowarzyszenia oraz rozszerzenie palety działań „Kuźnicy” (przy zachowaniu dotychczasowych form aktywności, konstytuujących Stowarzyszenie i jego dziedzictwo od jego początków, już prawie od pięćdziesięciu lat). Nie udało mi się w stopniu satysfakcjonującym zadanie związania z „Kuźnicą” większej grupy młodych przedstawicielek i przedstawicieli lewicy i osób o poglądach lewicowych. Pewne sukcesy w tym zakresie co prawda są, ale pozostanie to zadaniem dla Rady kolejnej kadencji. Wydaje się, że zadaniem najważniejszym.

            Przy czym przez cały okres sprawozdawczy Prezes i Rada starali się, by zmiany w Stowarzyszeniu przebiegały ewolucyjnie, z zachowaniem ciągłości tradycji i specyfiki „Kuźnicy” jako organizacji grupującej lewicową inteligencję, ludzi nauki i kultury, polityczki i polityków wszystkich pokoleń. Starałem się, na tyle na ile byłem w stanie, wpisać w linię, którą wyznaczyli moi wielcy poprzednicy: Tadeusz Hołuj, Andrzej Urbańczyk, Jerzy Hausner, Hieronim Kubiak, Andrzej Kurz.

Na koniec chciałbym podziękować Koleżankom i Kolegom z Prezydium Rady ustępującej kadencji za zgodną współpracę. Dziękuję Kazimierzowi Karpowi, prezesowi Fundacji Kuźnica za jego pracę, nie zawsze dostatecznie widzianą przez szersze grono Kuźniczanek i Kuźniczan, ale kluczową z punktu widzenia funkcjonowania Stowarzyszenia „Kuźnica”, a także jego czasopisma „Zdanie”. Dziękuję wieloletniemi redaktorowi naczelnemu „Zdania” Edwardowi Chudzińskiemu za jego wieloletnią pracę, a także za to, że zgodził się stanąć na czele rady redakcyjnej czasopisma i służyć dalszym wsparciem nowemu zespołowi redakcyjnemu „Zdania”. Dziękuję prezesowi-seniorowi Andrzejowi Kurzowi za to, że zawsze mogłem liczyć na jego wsparcie i radę. Dziękuję wreszcie Ewie Wasil, bez której działalności „Kuźnicy” po prostu by nie było, za zgodną współpracę i rzetelne wypełnianie wszystkich obowiązków i nawet takich spraw, które do zakresu jej obowiązków nie należały, a wynikały z dobrej woli Ewy. Kierowanie „Kuźnicą” w takim towarzystwie najbliższych współpracowniczek i współpracowników oraz z takim gronem członkiń i członków, sympatyczek i sympatyków Stowarzyszenia było dla mnie źródłem ogromnej satysfakcji. Wystarczy tylko trochę się rozejrzeć, aby spostrzec nie wszędzie, nie we wszystkich organizacjach tak to wygląda. To jest nasze wielkie, „Kuźnicy”, szczęście, że my naprawdę ze sobą współpracujemy, wspieramy, lubimy się i szanujemy.

Wyrażam nadzieję, że praca „Kuźnicy” i Rady w nowej kadencji będzie służyć naszej wspólnej sprawie.

Zakończę to sprawozdanie tym samym hasłem, którym swoje sprawozdanie zakończył ówczesny ustępujący prezes Rady, a dziś prezes-senior Andrzej Kurz na walnym zebraniu 20 stycznia 2018 r.:

„Lewą marsz!”