Zapraszamy na spotkania w lutym do Kuźnicy:

Planowane spotkania:

21 lutego (piątek) br. godz. 17.00 - zapraszamy na spotkanie z prof. A.Walickim i promocje jego najnowszej książki "Od projektu komunistycznego do neoliberalnej utopii." Wydawnictwo Universitas 2013.
Zagajenie wygłoszą prof. Bronisław Łagowski i prof. Andrzej Romanowski.

28 lutego (piątek) br. godz. 17.00 - zapraszamy na spotkanie z prof. J.Hausnerem nt. Kultura i przyszłość.

---

Dodaj tą stronę do ulubionych w Twoim serwisie społecznościowym

Polityka i kultura, ale tym razem polityka mocno podszyta ekonomią, to znane od dziesięcioleci wyznaczniki linii redakcyjnej „Zdania”, którego kolejny, jesienny numer (158-159) trafił właśnie do salonów Empiku. Doskonały pomysł na prezent pod choinkę dla polskiego inteligenta. Czytelnik znajdzie w numerze wystąpienia uczestników dorocznej konferencji „Kuźnicy”, której temat narzucił nieubłagany kalendarz. Pod hasłem „Ku historycznemu kompromisowi”, o politycznych i społecznych uwarunkowaniach wprowadzenia stanu wojennego mówił na krakowskiej konferencji prof. Janusz Reykowski, pytanie o to czy w 1981 roku możliwe było porozumienie władzy z opozycją stawiał prof. Jan Widacki, wówczas znajdujący się na biegunie możliwie najodleglejszym od ekipy generała Jaruzelskiego, a dziś traktujący dzieje tej epoki przełomu nie tylko sine ira et studio ale też z lewicującej perspektywy. Na klasyczne, zadawane wówczas pytanie „wejdą nie wejdą” próbowali odpowiedzieć (każdy po swojemu) Jerzy Urban i Stanisław Ciosek, a szereg osobistych refleksji i wspomnień dorzucił płk Wojciech Garstka oficer jak to się zwykło nazywać - „służb”, ceniony za swój profesjonalizm, i przez gen. Kiszczaka, i przez jego „solidarnościowego” następcę na fotelu ministra spraw wewnętrznych, Krzysztofa Kozłowskiego. Kilka słów wstępu dodał do tych wystąpień prezes „Kuźnicy” Andrzej Kurz.

Uważny słuchacz (a teraz czytelnik) konferencyjnych wystąpień musi zdać sobie sprawę, że u podłoża wielkich wydarzeń politycznych, jakie doprowadziły Polaków do Okrągłego Stołu, do pamiętnych czerwcowych wyborów, a następnie do głębokich przemian ustrojowych, leżała nie tylko polityka, ale także, a może przede wszystkim – ekonomia. Pogranicza ekonomii i polityki dotyka np. tekst prof. Jerzego Hausnera dotykający narastających dysfunkcji w polskim modelu saorządy trytorialnego, który ciagle nie uzyskał swego, zakladanego i konsekwentnego kształtu... Właśnie i ekonomia i polityka, z natury rzeczy, musiały być pierwszoplanowym tematem rozmowy „Trzech na jednego” której bohaterem jest prof. Zdzisław Sadowski, ekonomista, niegdyś wicepremier, świadek, a także w pewnym okresie jeden z demiurgów przemian w naszej gospodarce. Przy tym Profesor, to klasyczny polski inteligent, chciałoby się powiedzieć, coraz rzadszego dziś „starego stylu”, którego zmysł państwowy i zwykły (czy może niezwykły?) patriotyzm poprowadził z szeregów przedwojennego ruchu narodowego do kręgów fachowej elity PRL. Tak chwaloną dziś postawę „żołnierzy wyklętych”, mimo ścisłych związków z tym środowiskiem, profesor odrzucił, jasno widząc konieczność skonsolidowania sił narodu nad odbudową kraju po wojennych zniszczeniach i budowania Rzeczpospolitej w jej nowym (także zupełnie nowym terytorialnie!) kształcie. Najwięcej uwagi muszę jednak poświecić (a i czytelnikom to rekomenduję) obszernemu esejowi prof. Zbigniewa Madeja, niegdyś wicepremiera, ale przede wszystkim wybitnego analityka zjawisk społeczno-ekonomicznych, który daje frapujący rzut oka na przemiany społeczne dziejące się na naszym globie hic et nunc. Wedle nurtu myślicieli (nowoczesnych, ale nader odległych od „neoliberalizmu”) do których należy także autor eseju, żyjemy w epoce w której (po rolnictwie i przemyśle) konstytutywną rolę spełniają szeroko rozumiane „usługi”. Choć autor ucieka od marksowskiego pojęcia „formacji społeczno-ekonomicznej” to przecież przy użyciu tych właśnie kryteriów wyróżnia „epokę serwicyzacji” w której przyszło nam żyć. Chwilami czytelnik idzie zafascynowany za spostrzeżeniami i koncepcjami autora, chwilami ( np. gdy profesor eksponuje nadmiernie różnice między „wschodnim socjalizmem” a „zachodnim kapitalizmem”) chciałby się z nim pospierać. Warto też, na przykład, zauważyć w „sferze usług” działalność religijną, co od razu podniesie jej udział w polskim PKB i przesunie nas wyżej w światowych rankingach, warto też tabele obrazujące ów archetypiczno-mityczny (?) Produkt Krajowy Brutto budować w przeliczeniu na głowę mieszkańca, co z kolei przesunie nas na odleglejsze miejsce. Tekst profesora dotyka tak wielu zagadnień i otwiera tak wiele wątków dla dyskusji, że nie sposób je tu wymienić, dość stwierdzić, że jest to nie tylko próba (szkicowa z racji szczupłości miejsca) opisu sposobu działania współczesnej (ponowoczesnej) gospodarki, ale autor stara się też rzucić światło na dzisiejsze rozumienie pojęcia lewicowości i znaleźć miejsce dla lewicowej polityki w globalizującym się świecie. Sam tekst powinien być lekturą obowiązkową dla naszych polityków, a także tematem do „nocnych rozmów rodaków” zainteresowanych czymś więcej niż codzienna walka o przetrwanie. Swego rodzaju kontynuacją problemu są, jak pisze autor „rozważania” Edwarda Karolczuka na tle książki „Socjalizm” Jerzego Kochana. To, dziś wstydliwe dla wielu słowo, dla obu: i autora pracy i jej komentatora, rozbłyskuje swym przyrodzonym blaskiem choć i tu, tak z autorem książki, jak i z recenzentem) warto się pospierać. Ale na to jednak trzeba tę pracę przeczytać, do czego „Zdanie” gorąco zachęca! Inny aspekt procesów historyczno-społecznych poddaje pod rozważania czytelnikom książki „Rozkosz zemsty. Socjologia historyczna mobilizacji ludobójczej” Lech Nijakowski i jej (nie ukrywajmy) entuzjasta i recenzent prof. Władysław Markiewicz.

Zwykło się mówić, że po rewolucjach – Wielkiej Francuskiej i nie mniejszej Październikowej, przemiany społeczne dokonywały się „obok”, albo zgoła „poza” krwawymi rozprawami, Nijakowski dowodzi, że masakry ludobójcze znane były od zarania dziejów i realizowane na miarę technicznych możliwości, że dodatkowej motywacji nabrały wraz z umocnieniem się pojęcia państwa narodowego a calem były zawsze społeczności słabsze często takie, które własnego państwa nie ukształtowały... Ale to nie koniec „potyczek z książkami” w wykonaniu autorów tego numeru„Zdania”. Oto na łamach pojawia się recenzja Marcina Kuli z książki Mikołaja Mirowskiego „Rewolucja permanentna Lwa Trockiego. Między teorią a praktyką”. Przemilczana przez dziesięciolecia w krajach „realnego socjalizmu” (a więc słabo u nas znana) myśl teoretyczna Trockiego winna być, choćby przez popełniane błędy, ważnym elementem rozważań historyczno-socjologicznych. Takie przemyślenia Marcina Kuli, (bo przecież nie tylko o recenzję książki chodzi autorowi) prowadzą czytelnika do bardzo ciekawych wniosków, zdumiewająco korelatywnych z analizami prof. Madeja. Chwała redaktorowi Zdania, że możemy je konfrontować bez większego kłopotu, kartkując ten sam numer naszego (półrocznego) kwartalnika. Innym, ważnym nurtem dyskursu autorów „Zdania” jest, tradycyjnie już, problem mediów i dziennikarstwa, skoro to najbardziej wyrazisty sposób wypowiadania się polskiej inteligencji. Mamy więc Zbigniewa Bauera „Pożegnanie z „Przekrojem” i kotami”, które to koty pojawiają się zaledwie raz jeden i to w ostatnim akapicie. Mamy namiętną filipikę Stanisława Gębali - „Gwiazdozbiór TVN”, mass mediów dotyka też, po trosze, tekst Marty Zabłockiej „Sekrety Diane Arbus” poświęcony tej wybitnej artystce fotografii, z połowy ubiegłego (sic!) wieku. Po tej krótkiej wycieczce na pogranicze sztuk pięknych musimy wrócić na moment do historii zanurzając się w przepyszny i niedługi (!) tekst pióra prof. Jerzego Tazbira - „Pożyteczni idioci”, poświęcony postawom rosyjskiej inteligencji w epoce poprzedzającej rewolucję (jakże to koresponduje z tekstem o Trockim!). Kilkanaście stron dalej znajdziemy tekst Jacka Wojciechowskiego „Nad Wołgą, Moskwa i Newą” o współczesnej literaturze rosyjskiej (kto ciekaw niech porówna te postawy!), tym bardziej, że zaraz czeka nas kawałek solidnej prozy, czyli „Zapiski człowieka apolitycznego” Józefa Łozińskiego, jakże bardzo „inteligenckiej” groteski... A jeszcze mamy dwa fragmenty książki Andrzeja Mencwela o Stanisławie Brzozowskim, i jeszcze tekst Jacka Hajduka o Sienkiewiczu i całej sienkiewiczopodobnej historiografii, znajdujemy w „Zdaniu” bardzo ważne doniesienie posłanki do Parlamentu Europejskiego Lidii Geringer de Oedenberg o (najogólniej rzecz biorąc) uporządkowaniu w skali europejskiej dostępu do dzieł dawno zmarłych autorów (co ma związek z ich digitalizacją i upowszechnieniem w sieci), jest też esej Adama Komorowskiego o najnowszej powieści Myśliwskiego i prof. Mariana Stępnia recenzja z pracy biograficznej Radosława Romaniuka o Iwaszkiewiczu... No i wreszcie (last byt not least) warto przypomnieć, że czytelnicy „Zdania” kochają swych felietonistów a ci ich nie zawodzą ( Paweł Kozłowski, Krzysztof Komornicki, Tomasz Goban Klas i niezastąpiony Sceptyk...).

Filip Ratkowski

Ps. O bogowie olimpijscy! Mało brakowało, a zapomniałbym o obecnych w numerze, i osobiście przez swe teksty, i pośrednio dzieki autorom stosowych laudacji, laureatach tegorocznego kuźniczańskiego „Kowadła”: Aleksandrze Krawczuku i Józefie Tejchmie, no i o wiecznie młodzieńczym Romku Wysoglądzie, który swoim zwyczajem rozbija nam na głowach banię z poezją! Dobrze nam tak. - A pewnie że dobrze!

---

Dodaj tą stronę do ulubionych w Twoim serwisie społecznościowym

Rada Fundacji na rzecz Nauki Polskiej wyłoniła laureatów Nagrody FNP cieszącej się opinią najpoważniejszego wyróżnienia naukowego w Polsce.

Tegoroczni zwycięzcy to: prof. Andrzej K. Tarkowski, prof. Sylwester Porowski, prof. Marek Żukowski i prof. Jan Woleński.

Przyjaciel „Kuźnicy” profesor Jan Woleński został uhonorowany za wszechstronną analizę prac szkoły lwowsko-warszawskiej i wprowadzenie jej dokonań do międzynarodowego dyskursu współczesnej filozofii. Szkoła lwowsko-warszawska to słynny ośrodek myśli filozoficznej i logicznej powstały pod koniec XIX w. we Lwowie pod egidą Kazimierza Twardowskiego. Dzięki pracom profesora Woleńskiego, a także jego kontynuatorów polska filozofia analityczna została powszechnie uznana za jedno z największych osiągnięć humanistyki XX w. - W okresie międzywojennym filozofia w Polsce osiągnęła światowy poziom, miała wiele do zaoferowania - mówi prof. Woleński „Gazecie Wyborczej”. - Tym bardziej boli więc, że dziś nauczanie filozofii traktuje się w polskich szkołach po macoszemu. Tymczasem kultura europejska opiera się na trzech filarach: filozofii greckiej, prawie rzymskim i religii chrześcijańskiej. Filozofia była najwcześniej w tej triadzie. Bez niej trudno zrozumieć naszą kulturę. Woleński jest dziś jednym z najbardziej rozpoznawalnych w świecie filozofów polskich. Znane są jego prace z zakresu historii filozofii, zwłaszcza filozofii polskiej, logiki formalnej i jej historii, filozofii języka i epistemologii, etyki i filozofii prawa. Wypromował 25 doktorów. Jest autorem łącznie prawie 2 tys. publikacji, w tym 650 zagranicznych. Wśród nich jest m.in. 29 książek, w tym pięć monografii oraz 620 artykułów. Do jego najważniejszych prac należą książki: "Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska", "Epistemologia. Poznanie, prawda, wiedza i realism", oraz zbiory artykułów: "Essays in Logic and Its Applications in Philosophy" (2011), "Historico-Philosophical Essays" (2012). Jego prace ukazały się po polsku, angielsku, francusku, hebrajsku, hiszpańsku, niemiecku, rosyjsku, rumuńsku i ukraińsku Urodził się w 1940 r. w Radomiu. Ukończył filozofię i prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1968 r. uzyskał doktorat, a w 1972 r. - habilitację. Wykładał w wielu ośrodkach zagranicznych, m.in. na Uniwersytecie w Salzburgu, we Lwowie, w Sun Jat-sen (Guangzhou, Chiny) i Hebrew University w Jerozolimie. Wykładowca Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Poznańskiego. Jest członkiem licznych polskich i zagranicznych organizacji naukowych. Laureat wielu nagród, w tym m.in. Nagrody Prezesa Rady Ministrów za osiągnięcia naukowe (2002). Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011).

Nagrody Fundacji nauki Polskiej są przyznawane w czterech obszarach: nauk o życiu i o Ziemi, nauk chemicznych i o materiałach, nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich oraz nauk humanistycznych i społecznych.

Pozostali tegoroczni laureaci to prof. Sylwester Porowski - jest fizykiem specjalizującym się w fizyce ciała stałego. Pracuje w Instytucie Wysokich Ciśnień PAN w Warszawie. To jego zespół publicznie przedstawił niebieski laser półprzewodnikowy 2001 r.. którego podstawą stały się monokryształy azotku galu. Prof. Porowski otrzymał za ten wynalazek Nagrodę Prezydenta RP. W przyszłości ważnym zastosowaniem azotku galu będą projektory telewizji laserowej - na tyle miniaturowe, że można je będzie wbudować w najróżniejsze urządzenia, np. laptopy, telefony komórkowe, a nawet zegarki. Komputery będzie można zredukować do rozmiaru długopisu, który wyświetla klawiaturę na biurku, a obraz - na ścianie.

Laureatem Nagrody w obszarze nauk o życiu i o Ziemi został profesor Andrzej Krzysztof Tarkowski z Instytutu Zoologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jego oryginalne prace sprzed lat dały początek niezwykle ważnym kierunkom badawczym nad zapłodnieniem pozaustrojowym, komórkami macierzystymi i klonowaniem. Laureatem w obszarze nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich został prof. Marek Żukowski z Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki Uniwersytetu Gdańskiego. Nagrodzono go za badania wielofotonowych stanów splątanych, które doprowadziły do sformułowania przyczynowości informacyjnej jako zasady fizyki. Grono laureatów łącznie z tegorocznymi zdobywcami nagród liczy już 80 osób. Są wśród nich tak wybitni uczeni, jak m.in. profesorowie: Tomasz Dietl, Tomasz Guzik, Andrzej Jajszczyk, Wiesław W. Jędrzejczak, Zofia Kielan-Jaworowska, Aleksander Koj, Tomasz Łuczak, Stanisław Konturek, Krzysztof Matyjaszewski, Karol Modzelewski, Karol Myśliwiec, Andrzej Paczkowski, Bohdan Paczyński, Mariusz Z. Ratajczak, Jan Strelau, Jerzy Szacki, Andrzej Szczeklik, Piotr Sztompka, Andrzej Udalski, Anna Wierzbicka, Aleksander Wolszczan.

---

Dodaj tą stronę do ulubionych w Twoim serwisie społecznościowym